تصور خدا نزد ملاصدرا و دکارت

به یقین می توان گفت تصور خدا و الوهیت هیچ گاه از ذهن بشر دور نبوده است؛ زیرا انسان موجودی الهی و آفریده بر مثال خدایی است. در این پایان نامه تصور خدا با رویکردی تطبیقی مورد بحث قرار گرفته است،یعنی تصور از ذات و صفات خدا، از دو منظر و نگرش مختلف مورد بررسی تطبیقی قرار گرفته است، از یک طرف دیدگاه دکارت فیلسوف فرانسوی را داریم و از طرف دیگر دیدگاه ملاصدرا فیلسوف مسلمان. تصور این دو از خداوند دارای اشتراکات و اختلافاتی است که از مبانی مختلفِ فلسفی این دو، ناشی می شود. ملاصدرا با رویکردی وجودشناختی، خداوند را وجود محضی می داند که احاطه قیومی بر همه موجودات دارد و همه موجودات نمود و ظهور او هستند. تصور ملاصدرا از خداوند، بر اساس وجود و وجوب شکل می گیرد، تا آنجا که خداوند را واجب الوجود می خواند و معتقد به صفات ایجابی و سلبی در خداوند می شود؛ به گونه ای که این صفات، عین ذات خداوند هستند. اما دکارت در تصورش از خداوند، با رویکردی معرفت شناختی نسبت به خدا، او را کمال مطلق همراه با دو ویژگی جوهریت و عدم تناهی می داند. در واقع دکارت مفهوم خدا را مفهومی ایجابی و فطری می داند که بالقوه پیش از تجربه در ذهن وجود دارد و بعد از پیدایش زمینه تجربی به مرحله ظهور و فعلیت می رسد.